Substancje chemiczne, jak i różnego typu mieszaniny, mogą stwarzać zagrożenia dla zdrowia, a nawet życia ludzi mających z nimi do czynienia - przykładowo pracowników laboratoriów. Z uwagi na to właściwe znaki ostrzegawcze na produktach to niezmiennie istotny element, zaś metoda oznakowania winna spełniać właściwe normy.
Oznakowanie dla niebezpiecznych preparatów i substancji chemicznych, określone jest dokładnie w rozporządzeniu Ministra zdrowia z 25 sierpnia 2015 roku w zakresie sposobów na oznakowania rurociągów, miejsc, jak i zbiorników oraz pojemników, które służą celem przechowywania albo zawierają substancje mogące stworzyć zagrożenie czy też mieszaniny tworzące zagrożenie.
Te znaki ostrzegawcze pojawiają się na opakowaniach produktów chemicznych
Warto przyjrzeć się na początku chemicznym oznaczeniom. Na terenie Europy począwszy od roku 1999 obowiązywały, z pewnością wyglądające znajomo, tak zwane ostrzegawcze piktogramy europejskie, które odznaczały się dobrze widocznym tłem w pomarańczowym kolorze. Służyły one w roli znaków ostrzegawczych przed substancjami niebezpiecznymi, toksycznymi czy też żrącymi.
Jak czytać znaki na opakowaniach produktów chemicznych?
W roku 2008, uchwalono na terenie Unii Europejskiej tak zwane Rozporządzenie CLP (z angielskiego Classification - klasyfikacja, Labelling - oznakowanie i Packaging - pakowanie), które miało na celu ujednolicenie symboli stosowanych celem znakowania chemicznych produktów na międzynarodowej arenie. Do czerwca 2017 roku, wszelkie oznaczenia miały być zmienione w taki sposób, żeby podlegały wytycznym globalnego systemu oznakowania oraz klasyfikacji chemikaliów, który został stworzony przez ONZ. Każda firma została zobowiązana do stosowania tychże oznaczeń i ostrzegania przed potencjalnym zagrożeniem. Jak dotąd ten system wdrożono albo jest w trakcie wdrażania w ponad sześćdziesięciu różnych krajach.
GHS dokonało podziału zagrożeń na trzy różne kategorie: będące zagrożeniem fizycznym, zdrowotnym oraz dla środowiska naturalnego. W pierwszej kategorii należy wymienić:
- substancje łatwopalne (nadtlenki organiczne, samoogrzewające się mieszaniny, ciała stałe, ciecze oraz gazy),
- substancje wybuchowe,
- substancje żrące, w tym wypadku prowadzące do korozji metali,
- gazy pod ciśnieniem,
- substancje o działaniu utleniającym (czyli na przykład woda utleniona, fluorany, obecne w wybielaczach chlorany, kwas azotowy oraz siarkowy).
Piktogramy zagrożeń zdrowia ostrzegają nas przed:
- żrącym działaniem na narządy oraz skórę,
- rakotwórczością, toksycznym działaniem na narządy i rozrodczość,
- działaniem uczulającym, narkotycznym, toksycznym oraz drażniącym,
- silną toksycznością (tym bardziej w sytuacji naniesienia na skórę, inhalacji czy też połknięcia).
Ostatnia z kategorii tyczy się zagrożeń dla środowiska i ostrzega nas przede wszystkim przed niebezpieczeństwem dla wodnego środowiska. Substancje oznaczone za pomocą tego piktogramu mogą stanowić nie tylko o bezpośredniej dewastacji dla środowiska, ale również gromadzić się w glebie czy w organizmach żywych.
Certyfikaty ekologiczne
Zupełnie inaczej będzie się prezentowała sytuacja w wypadku certyfikatów. Nadawane są one na ogół przez organizacje albo prywatne i publiczne instytucje. Po wykonaniu kontroli produktu wybrana instytucja wydaje zgodę odnośnie użytkowania jej certyfikatów na opakowaniach. Poddanie się procedurze kontrolnej jest zupełnie dobrowolne i w dużej mierze umożliwia poprawę wizerunku przedsiębiorstwa i jego konkurencyjność. W skrócie mówiąc, ekologiczne certyfikaty mają nas poinformować o tym, iż wybrany produkt ma mniejszą szkodliwość dla środowiska naturalnego, aniżeli inne inne podobne do niego produkty na rynku. Możemy rozróżnić je także z uwagi na ekologiczność danego produktu, czyli jego zawartości czy opakowania (biodegradowalne sztuczne tworzywa, kartony z odzyskiwanego papieru podczas recyklingu). Znakomity przykład stanowi tak zwany certyfikat Eco Label, nad którym kontrolę sprawuje Unia Europejska. Informuje on nas o tym, iż wybrany produkt spełnia kryteria unijne w zakresie ochrony naturalnego środowiska, to znaczy nie testowano go na zwierzętach, materiały zastosowane podczas jego produkcji nie wykazują toksyczności, zaś proces produkcji pozostaje przyjazny dla naturalnego środowiska.
